แบบฝึกปฏิบัติที่ 8: การรับประทานอย่างมีสติ

ให้ปฏิบัติแบบฝึกนี้ระหว่างการปฏิบัติกรรมฐานอย่างเข้มข้น การปฏิบัติกรรมฐานช่วยให้เกิดสภาพแวดล้อมพิเศษที่นำไปสู่การปฏิบัติวิปัสสนาได้ตลอดทั้งวัน เพราะการรู้แจ้งสามารถเกิดได้ทุกเวลา แม้ขณะรับประทานหรือแปรงฟัน ระหว่างปฏิบัติกรรมฐานท่านควรทำทุกๆ กิจกรรมอย่างมีสติ ให้ระลึกไว้ว่าต้องหยุดอย่างสนิทหลังจากการเคลื่อนไหวแต่ละครั้ง

• ถ้าท่านกำลังยกจาน ก็ให้วางจานนั้นไว้บนโต๊ะก่อน พร้อมภาวนาในใจว่า "วางหนอ"
• หลังจากนั้น ให้ยืนอยู่ข้างๆ เก้าอี้ และภาวนาว่า "ยืนหนอ"
• ต่อจากนั้น ให้ยื่นมือออกเพื่อปรับเก้าอี้ โดยใส่ใจถึงความรู้สึกสัมผัสนั้น ภาวนาในใจว่า "อยากนั่งหนอ"
• นั่งลงอย่างช้าๆ ให้มีสติรู้กายเคลื่อนไหว

แบบฝึกปฏิบัติที่ 7: อิริบถนอน

เวลาทั้งวันที่ผ่านไปด้วยการปฏิบัติกรรมฐานอย่างเข้มข้นนั้น ท่านควรปฏิบัติวิปัสสนาให้ครบทั้งสี่อิริยาบถ รวมถึงอิริยาบถนอนด้วย แต่อย่านอนนานเกินกว่าสิบห้านาที มิเช่นนั้น ท่านอาจจะผลอยหลับได้ ถ้าท่านไม่สบาย ท่านก็สามารถอยู่ในอิริยาบถนอนนานขึ้นได้

นอนตะแคงข้าง วางแขนไว้ใต้ศีรษะ หรือ เหยียดขนานไปด้านหน้าอก แขนส่วนบนวางขนาบร่างกาย ท่านอาจจะใช้หมอนหนุนศีรษะก็ได้

ตอนนี้ ให้สังเกตอิริยาบถนอนในลักษณะเดียวกันกับอิริยาบถยืนที่ท่านเคยสังเกตมาแล้ว ให้ลืมอาการท้องพองท้องยุบ สังเกตอิริยาบถของร่างกายที่เป็นปัจจุบันขณะ ขณะที่ท่านนอนลง ให้ภาวนาในใจว่า "นอนหนอ" "นอนหนอ"

หรือแทนที่จะสังเกตอิริยาบถนอน ท่านอาจจะดูอาการเคลื่อนไหวของท้องก็ได้ แต่อย่าดูอาการทั้งสองอย่างในเวลาเดียวกัน

แบบฝึกปฏิบัติที่ 6: การเดินจงกลมขั้นสูง

ในการเดินจงกลมขั้นสูง แต่ละย่างก้าวจะถูกแบ่งเป็นการเคลื่อนไหวย่อยๆ มากมาย มีขั้นตอนอิริยาบถเดินขั้นสูงที่แตกต่างกันไปห้าขั้นตอน ท่านสามารถแทนจังหวะใดก็ได้ด้วยจังหวะพื้นฐานที่พวกเราเพิ่งสาธิตให้ดู การหมุนกลับก็ให้ทำเหมือนกัน ไม่ว่าท่านจะอยู่ในจังหวะไหน

การเดินจงกลมสองจังหวะ

ยกส้นเท้าขึ้น หลังจากนั้น ให้วางเท้าลง "ยกหนอ เหยียบหนอ ยกหนอ เหยียบหนอ" ให้จำไว้ว่า ต้องหยุดอย่างสนิทหลังการเคลื่อนไหวแต่ละครั้ง

การเดินจงกลมสามจังหวะ

ยกหนอ ย่างหนอ เหยียบหนอ

การเดินจงกลมสี่จังหวะ

ยกส้นหนอ ยกหนอ ย่างหนอ เหยียบหนอ

การเดินจงกลมห้าจังหวะ

ยกส้นหนอ ยกหนอ ย่างหนอ ลงหนอ เหยียบหนอ

การเดินจงกลมหกจังหวะ

ยกส้นหนอ ยกหนอ ย่างหนอ ลงหนอ ถูกหนอ กดหนอ